Ziekte van Crohn
Hoe verloopt de ziekte van Crohn?
De ziekte van Crohn is een chronische darmontsteking (IBD) die nog niet te genezen valt. Een patiënt die de diagnose ziekte van Crohn krijgt, moet dus rekening houden met een langdurig beloop waarbij klachtenvrije periodes - artsen spreken in dat geval van remissie - en opvlammingen (actieve ziekte) elkaar afwisselen.
Het beloop van crohn kan erg variabel zijn en wordt bepaald door onder meer de frequentie en ernst van opvlammingen, de noodzaak om de therapie uit te breiden met bijvoorbeeld prednison en biologicals als infliximab, en het aantal operaties en ziekenhuisopnames. Sommige patiënten ervaren weinig tot geen klachten en hebben geen medicatie nodig om de ziekte rustig te houden; anderen moeten afrekenen met terugkerende symptomen, complicaties en meerdere operaties.
De meeste patiënten moeten een groot deel van hun leven medicatie innemen om hun ziekte onder controle te houden. Sommige medicijnen werken niet meer na enige tijd, blijken onvoldoende effectief voor de ernst van de ontsteking of hebben ernstige bijwerkingen. In dat geval proberen artsen een ander medicijn om remissie te bereiken en te behouden. Als medicijnen geen baat meer brengen of als er complicaties optreden, zoals een vernauwing, kan een operatie noodzakeljjk zijn. Ongeveer 80 procent van de patiënten met de ziekte van Crohn moet ooit een chirurgische ingreep ondergaan waarbij het aangetaste deel van de darm verwijderd wordt (resectie). Bij de meeste patiënten keert de ontsteking op termijn terug als de behandeling na operatie onvoldoende is. De helft van hen moet een tweede keer geopereerd worden; een kleine groep ondergaat zelfs meer dan twee resecties.
Vanwege de variatie in de ernst en het beloop van de ziekte van Crohn is het erg belangrijk om het ziekteverloop te kunnen inschatten en tijdig de juiste behandeling te starten. Bij een mild beloop is minder intensieve therapie nodig, met minder risico op bijwerkingen. Wordt een ernstig ziektebeloop voorspeld, dan krijgen patiënten vaak een combinatie van medicijnen of komen ze in aanmerking voor een operatie. Toch blijft het in de praktijk moeilijk om het ziekteverloop te voorspellen.
Bepaalde factoren kunnen aangeven dat de ziekte een ernstiger beloop zal kennen. Perianale ziekte, waarbij fistels en abcessen in het gebied rond de anus voorkomen, is moeilijk te behandelen. Ook patiënten die meerdere darmoperaties hebben ondergaan, bij wie een langer stuk dunne darm is aangetast, of die diepe zweren vertonen bij darmonderzoek lopen meer risico op een moeizaam beloop. Ten slotte is ook roken een voorspeller van een minder gunstig beloop. In geval van een of meer bovenvermelde risicofactoren, moet de arts vaak snel overgegaan tot een krachtige therapie (biologicals) en strikte controles.
Patiënten zonder die risicofactoren hebben meer kans op een milder beloop. Mogelijk raakt hun ziekte onder controle met een minder krachtige therapie of zelfs zonder behandeling. Het beloop is vaak rustiger bij patiënten die tijdens darmonderzoek (colonoscopie) geen zweren van het slijmvlies vertonen, een toestand die we mucosale heling noemen. Deze patiënten hebben minder vaak prednison nodig en lopen minder risico op een ziekenhuisopname of operatie. Mucosale heling nastreven en behouden is de afgelopen jaren een steeds belangrijker doel geworden bij de behandeling van Crohn.
Tot een halve eeuw geleden ging de ziekte van Crohn nog gepaard met een lagere leeftijdsverwachting. Er waren immers geen effectieve behandelingen, waardoor veel opvlammingen en complicaties voorkwamen. Dat is intussen sterk verbeterd. Als de behandeling momenteel het gewenste resultaat heeft, duurzame remissie dus, is de levensverwachting van crohnpatiënten (vrijwel) vergelijkbaar met die van de algemene bevolking. Soms verloopt de ziekte van Crohn zo ernstig dat patiënten aan de complicaties kunnen overlijden, maar dat is zeldzaam.
Ondanks de indrukwekkende vooruitgang in de behandeling van crohn is er nog veel te bereiken. Huidig onderzoek focust vaak op het begrijpen van de oorzaken. Specifieke aandachtsgebieden zijn de rol van darmbacteriën, genetische factoren en het afweersysteem. Hopelijk begrijpen we de ziekte straks zo goed dat we het beloop ervan kunnen voorspellen wanneer de diagnose wordt gesteld en meteen de optimale behandeling kunnen starten. De ziekte van Crohn echt genezen blijft nog toekomstmuziek.
bron: Alles over chronische darmziekten, D'Haens G. en Vermeire S., Lannoo (2017)