Wanneer is een operatie nodig bij colitis ulcerosa?

Colitis ulcerosa wordt in hoofdzaak met geneesmiddelen behandeld, maar in 20 à 25 procent van de gevallen moeten het colon en het rectum chirurgisch verwijderd worden.

Heel uitzonderlijk krijgen patiënten levensbedreigende complicaties die een dringende operatie vereisen. Colitis ulcerosa-patiënten kunnen bijvoorbeeld een ‘toxisch megacolon’ ontwikkelen, waarbij de dikke darm zodanig ontstoken is dat hij fel uitzet. Aangezien er dan een reëel risico is op een levensbedreigende perforatie, moet de dikke darm meteen worden verwijderd. Ook een acute bloeding is meestal een dringende reden om te opereren.

De meeste patiënten hebben de ziekte chronisch en nemen al lang medicatie.

Patiënten die zich presenteren met een acute opvlamming worden meestal behandeld met corticosteroïden om de opstoot of opvlamming onder controle te krijgen. Deze medicatie mag in geen geval langdurig toegediend worden, gezien het groot aantal belangrijke neveneffecten van steroïden. Om de ontsteking verder onder controle te houden, worden andere medicamenten (immunomodulatoren of biologische therapieën) voorgeschreven. Steroïden moeten trouwens langzaam afgebouwd worden. Als de patiënt na het afbouwen van de steroïden opnieuw klachten krijgt, en bijgevolg ‘steroïdendependent’ is, is heelkunde aangewezen.

De meeste patiënten hebben de ziekte chronisch en nemen al lang medicatie. Als dat niet volstaat, kan een chirurg ingeschakeld worden. Zo kan in een aantal gevallen er een zeer acute opvlamming optreden, met hevige en overvloedige diarree en bloed in de ontlasting, koorts en hoge ontstekingswaarden in het bloed. Dan spreken we over een acute, ernstige colitis. Deze patiënten moeten opgenomen worden en krijgen initieel hoge dosissen geneesmiddelen toegediend: eerst steroïden, en als er na drie dagen nog geen voldoende verbetering merkbaar is, kunnen de artsen kiezen voor een biologische therapie. Als die na zeven dagen geen duidelijke ommekeer heeft gebracht, is langer  uitstel van een operatie doorgaans ongewenst. Hoe langer je wacht, hoe meer de patiënt verzwakt en hoe groter het risico op complicaties na de ingreep.

We weten dat patiënten met langdurige colitis ulcerosa een verhoogd risico hebben om darmkanker te ontwikkelen. Het spreekt voor zich dat patiënten bij wie darmkanker vastgesteld wordt, het beste een heelkundige ingreep ondergaan. Zo worden ze niet alleen verlost van hun colitis ulcerosa maar ook van de kanker, als er tenminste geen uitzaaiingen zijn.

bron: Alles over chronische darmziekten, D'Haens G. en Vermeire S., Lannoo (2017)