Aanpak van obesitas

Niet chirurgische aanpak

Aanpassing voedingsgewoonten

Om het gewicht onder controle te krijgen, dient de calorie – inname verminderd te worden tot een niveau lager dan het calorieverbruik. Hiervoor zijn voedingsaanpassingen nodig. Het komt erop neer op een gezonde wijze minder calorieën te eten zonder dat er voedingstekorten ontstaan. Minder calorieën betekent niet alleen minder volume. De samenstelling van de voeding is hier van het grootste belang.

Lichaamsbeweging

Naast de calorie – inname is ook het calorieverbruik van groot belang. Dit kan gestimuleerd worden door lichaamsbeweging. Lichaamsbeweging is echter vooral van belang om op termijn de algemene fitheid te verbeteren. Een fysieke inspanning van minstens 30 minuten per dag (dit is bovenop uw dagelijkse activiteiten) en van een matige intensiteit wordt aangeraden. Dit kan door te wandelen, zwemmen, fietsen, lopen, dansen, …

Medicatie

Het geneesmiddel Orlistat vermindert de opname van vetten uit de voeding. Onderzoek wees uit dat Orlistat slechts een zeer beperkte extra gewichtsreductie kan bewerkstellingen.

Chirurgische aanpak

Uit vele studies is gebleken dat een heelkundige ingreep de grootste kans biedt op een succesvolle aanpak van de individuele patiënt met morbide obesitas. Voordelen zijn:

  • Significante en duurzame gewichtsafname
  • Vermindering of afname van bijhorende klachten (co – morbiditeit)
  • Verhoging van de levenskwaliteit

Mogelijke ingrepen

In de obesitaschirurgie, ook wel bariatrische (Griekse baros = gewicht) chirurgie genoemd, bestaan er verschillende chirurgische technieken.

Zo onderscheiden we 3 soorten ingrepen.

  1. Restrictieve ingrepen waarbij de maag verkleind wordt.
  2. Malabsorptieve ingrepen waarbij er een verminderde opname is van voedingsstoffen.
  3. Combinatie restrictief en malabsorptief: verkleinen maag + vermindering van opname vetten en suikers.

Deze ingrepen kunnen allen via een kijkoperatie (laparoscopie) worden uitgevoerd, wat het herstel, de littekenvorming en de esthetiek ten goede komt.

Welk type operatie voor jou het best geschikt is, wordt bepaald door je chirurg aan de hand van voorafgaande intakegesprekken. Tijdens deze gesprekken wordt niet enkel gevraagd naar je vroegere dieetpogingen met bijhorende gewichtsevolutie maar wordt ook uitgebreid aandacht geschonken aan je huidig eet- en drinkpatroon.

Voor personen die overdadige maatlijden gebruiken met veel suikerrijke en vetrijke tussendoortjes is een combinatie restrictieve en malabsorptieve ingreep de beste keuze. Voor patiënten met overgewicht ten gevolge van overdadige maaltijden maar geen zoeteters is een sleeve gastrectomie de meest aangewezen operatietechniek.

Voor personen die overdadige maatlijden gebruiken met veel suikerrijke en vetrijke tussendoortjes is een gastric Bypass de beste keuze. Voor patiënten met overgewicht ten gevolge van overdadige maaltijden maar geen zoeteters is een restrictieve ingreep de meest aangewezen operatietechniek.

Uiteraard wordt vooraf ook een grondig medisch onderzoek uitgevoerd om te bepalen welk type operatie voor jou het meest aangewezen is.

Sleeve gastrectomie

Bij de sleeve gastrectomie wordt ongeveer 85% van de maag weggenomen, waardoor een buisvormige maag overblijft. Deze ingreep werd puur restrictief en zorgt ervoor dat minder voedsel kan worden ingenomen. Bovendien wordt het deel waar het hongerhormoon Greline wordt aangemaakt, verwijderd.

Via een laparoscopie (kijkoperatie) wordt een groot deel van de maag verwijderd, door deze met speciale apparatuur dicht te nieten. Het resterende deel van de maag heeft een capaciteit van ongeveer 100 tot 150 ml.

Hier opent en downloadt u de brochure over Sleeve gastrectomie

Aangezien een stuk van de maag wordt verwijderd, is deze ingreep onomkeerbaar.

Gastric bypass

Op de eerste afbeelding zie je de slokdarm, maag en dunne darm.

De gastric bypass operatie creëert met behulp van nietjes een nieuw klein maagreservoir in het bovenste gedeelte van de maag, waardoor het verzadigingsgevoel snel optreedt (restrictief).

Deze voormaag wordt volledig dichtgemaakt en van de rest van de maag gescheiden (afbeelding 2).

De dunne darm wordt op een welbepaalde afstand doorgenomen (afbeelding 3) en wordt vervolgens omhooggetrokken om op de nieuwe maaguitgang van de kleine voormaag te worden gehecht (afbeelding 4 A). Nadien wordt de dunne darm afgemeten (standaard 1m30) om ten slotte lager opnieuw verbonden te worden met het stuk dunne darm dat de spijsverteringssappen afvoert (afbeelding 4 B).

Het grote voordeel van deze ingreep is dat de voeding niet direct in contact komt met de spijsverteringssappen van de maag, de gal en de alvleesklier. Er treedt dus pas een verteringsproces op na 1m30 en zo worden er minder vetten en suikers opgenomen.

Door de kleinere maag ontstaat er een snel verzadigingsgevoel  en door de kleinere uitgang wordt de maag trager geledigd en is er een langer verzadigingsgevoel.

Praktische informatie

Preoperatieve onderzoeken

Afhankelijk van je leeftijd en jouw gezondheidstoestand worden voor de operatie een aantal onderzoeken uitgevoerd:

  • Bloedonderzoek (altijd)
  • Gastroscopie of maagonderzoek (> 40 jaar)
  • Electrocardiogram (EKG)
  • RX-foto van de longen
  • Andere bijkomende onderzoeken

Hospitalisatie

Bij een gastric sleeve is het aantal overnachtingen vastgelegd op 2 nachten (= short track). In sommige gevallen wordt de hospitalisatie vastgelegd op 3 nachten (= long track).

Arbeidsongeschiktheid

In principe wordt er een arbeidsongeschiktheid voorgesteld van 3 weken. Uiteraard is deze periode steeds individueel aanpasbaar.

Na de ingreep

Resultaten

Uit studies kan men stellen dat bij personen met een BMI van 35 volgende gewichtsevolutie plaatsvindt:

  • Na 6 weken:        10% van het oorspronkelijk gewicht
  • Na 3 maanden:    15%
  • Na 6 maanden:    20%
  • Na 12 maanden: 30%

Deze percentages zijn slechts richtinggevend en in geen geval bindend.

Mogelijke complicaties

Op korte termijn

  • Wondinfectie
  • Lekkage ter hoogte van de nietjeslijn
  • Nabloeding
  • Trombo-embolische complicatie
  • Wondbreuk

Op lange termijn

  • Maagzweer
  • Galstenen
  • Obstructie
  • Littekenbreuk
  • Vitaminetekorten

Voeding

Na obesitaschirurgie is het heel belangrijk dat men de eet – en drinkgewoonten aanpast. Een diëtiste zal je dan ook informeren omtrent de nodige voedingsaanpassingen. 

De eerste 2 weken na de sleeve gastrectomie wordt uitsluitend vloeibaar gegeten. Er is er niet alleen een aanpassing van het volume nodig, maar dient men ook rekening te houden met verschijnselen zoals passagestoornissen. Uiteraard blijft een gezonde en evenwichtige voeding steeds belangrijk.

Hierna volgen enkele richtlijnen om een goede gewichtsdaling te realiseren en om een goede voedingstoestand te behouden of te bekomen.

Opmerking: sommige patiënten kunnen bepaalde voedingsmiddelen niet meer verteren, terwijl anderen alles kunnen eten. De onderstaande richtlijnen dienen steeds individueel bekeken te worden.

Aanpassing eetgewoonten

  • Respecteer het beperkte maagvolume.
  • Kauw steeds zeer goed en eet zeer langzaam.
  • Gebruik verschillende kleine maaltijden per dag.
  • Drink niet tijdens de maaltijd en beperkt het gebruik van koolzuurhoudende dranken
  • Beperkte vetinname en kies voor de gezonde vetten. Ban niet alle vetstoffen uit de voeding, want ook deze zijn noodzakelijk, maar wees er matig mee en kies voor vetten rijk aan onverzadigde vetzuren.
  • Opgelet met energierijke (suikerrijke) dranken.
  • Opgelet met alcohol.

Follow – up

Een goede follow – up na jouw operatie van je eetgewoonten, gewicht en vitaminetoestand is aangewezen. Een normaal traject verloopt als volgt, echter kan hierop in overleg met je arts van afgeweken worden.

  • Na 10 dagen controle bij de huisarts
  • Na 6 weken controle bij chirurg
  • Na 6 maanden controle bij chirurg
  • Na 1 jaar controle bij chirurg en diëtist
  • Na 2 jaar controle bij chirurg
  • Na 3 jaar controle bij chirurg en diëtist
  • Nadien zo aangewezen

Wettelijke criteria voor terugbetaling

Om in aanmerking te komen voor terugbetaling door het ziekenfonds zijn een aantal wettelijke criteria opgesteld.

  • Minimumleeftijd van 18 jaar.
  • BMI vanaf 40.
  • BMI vanaf 35 met co-morbiditeiten.
  • Diabetes
  • Slaapapneu
  • Therapieresistente hoge bloeddruk
  • BMI vanaf 35 na eerdere bariatrische ingreep.
  • Het gevolgd hebben van een dieet van minimum 1 jaar.
  • Bereidheid de eet- en levensstijl aan te passen na de operatie.
  • Goedkeuring van een multidisciplinair team (chirurg, psycholoog, endocrinoloog, diëtist)

Contact

Secretariaat: 015 50 61 95

Arts: Kurt Devroe