Mammoscreening: zinvol of niet?
Met de regelmaat van de klok merken we in de media dat de borstkankerscreening in vraag wordt gesteld.
Ook Prof. huisartsgeneeskunde Ann Van den Bruel stelde op zaterdag 16/03/2019 de borstkankerscreening in vraag naar aanleiding van een symposium hierover te Hasselt. Ze stelde dat: ‘mensen onterecht denken dat het een preventiemaatregel is om borstkanker te voorkomen’.
Dat klopt. Die gedachte horen wij ook regelmatig bij onze patiënten. Het is een veel voorkomende misvatting.
Waarom borstkankerscreening?
De borstkankerscreening voorkomt de ziekte niet, maar zorgt er wel voor dat we borstkanker vroegtijdig kunnen ontdekken, zodat de behandeling beperkt of minimaal is en de overlevingskansen beter zijn.
Dat mammografie borstkanker veroorzaakt, is toch ook wel overroepen. Wie dit beweert stelt zich eerder op als onheilspredikant.
De voordelen van borstkankerscreening wegen zeker op tegenover de nadelen.
Wat kunnen de nadelen zijn?
- Bijkomende puncties bij gevonden letsels,
- Wachten op het resultaat van de puncties,
- Borstkanker geïnduceerd door de mammografie omwille van de stralingsbelasting.
De verhouding door mammografie geïnduceerde borstkanker tov het aantal gedetecteerde borstkankers is 1/50, met andere woorden; door borstkankerscreening toe te passen worden ten opzichte van 50 gevonden borstkankers 1 borstkanker geïnduceerd.
Soms wordt er inderdaad een borstkanker ontdekt die zonder de screening onopgemerkt zou gebleven zijn. Niet elke borstkanker eindigt dramatisch. Maar op dit ogenblik kunnen we nog geen onderscheid maken tussen een tumor die levensbedreigend zal worden of niet; waardoor alle tumoren nu nog allemaal behandeld worden. Dat leidt uiteraard tot de zogenaamde overdiagnose, omdat men geen risicio wil nemen.
Hoe zit dat nu met het stralingsrisico?
De hoeveelheid stralen verschilt per onderzoek en wordt uitgedrukt in milliSievert (mSv).
Een mammografie komt gemiddeld overeen met 0,24-0,48 mSv.
Een röntgenfoto van de longen komt overeen met ongeveer 0,05 mSv.
Op aarde zijn we ook allemaal onderhevig aan kosmische straling. Hier in België valt dit best mee, maar ga je in de bergen of maak je een transatlantische vlucht dan ben je ook onderhevig aan meer straling.
Die kosmische straling bedraagt ongeveer 2 mSv/jaar in België.
Dit betekent dat de stralingsbelasting van een mammografie overeen komt met het risicio van 6 weken tot 3 maanden natuurlijke stralingsbelasting.
Er wordt op onze dienst zeer voorzichtig omgesprongen met de stralen. De regelmaat waarmee een mammografie wordt uitgevoerd of aanbevolen, is gebaseerd op internationale richtlijnen.
Daarnaast wordt het mammografie-toestel dagelijks getest zowel op kwaliteit van de beelden als op stralingshygiene.