Nuttige tips om de warme dagen te trotseren.

23 juni 2020
door Thierry Aerts

Extreme warmte is voor iedereen gevaarlijk. Als de temperatuur gedurende enkele dagen abnormaal hoog blijft, kan dit fatale gevolgen hebben.

Zeker voor de bewoners van woonzorgcentra betekent extreme warmte immers een extra risico op gezondheidsproblemen.

De risicofactoren

Het risico van een hittegolf op fatale gevolgen voor je gezondheid is niet voor iedereen even groot. De bewoners van woonzorgcentra behoren echter, net zoals jonge kinderen, tot de bevolkingsgroep die gevoeliger is voor de gevolgen van warmte en dus sneller ziek wordt. Zelfs bij een matige hittegolf lopen ze gevaar.

Factoren die een rol spelen bij je gevoeligheid aan extreme warmte zijn:

  • ouderdom: personen ouder dan 75 jaar (vrouwen > mannen)
  • chronische en ernstige ziekte: hartaandoening, diabetes, longziekte, nierfalen, ziekte van Parkinson, dementie…  Ook medicijnen die de nierfunctie, zweetafscheiding, temperatuur regeling of zoutevenwicht beïnvloedt, verhoogt het risico op complicaties. 
  • onmogelijkheid om jezelf koel te houden: personen met dementie of met een handicap die moeilijk kunnen bewegen of mensen die bedlegerig zijn.

Afkoelen

Ons lichaam kent in principe vier manieren om af te koelen: straling (infrarood), convectie (stromend water of lucht langs de huid), conductie (contact van de huid met een koeler object) en verdamping van je zweet. Wanneer de omgevingstemperatuur hoger ligt dan de temperatuur van je huid, is zweten de enige manier om de hitte nog te kunnen afvoeren. Vermijd dus alles wat het zweten belemmert of wat bijdraagt tot een oververhitting van je lichaam: uitdroging, nauw aansluitende kleren en ook sommige geneesmiddelen. Denk eraan dat de centrale temperatuurregeling van het lichaam bij oudere en chronisch zieke personen vaak defect is.

De belangrijkste doodsoorzaken bij een hittegolf zijn hart- en longziekten. Een hoge temperatuur heeft immers een directe invloed op hart en bloedvaten omdat je lichaam zoveel mogelijk bloed langs de huid laat circuleren zodat het kan afkoelen. Deze extra belasting van het hart kan bij personen met een hartproblemen aanleiding geven tot een hartinfarct. Ook longproblemen dreigen te verergeren doordat tijdens periodes van grote hitte ook de luchtverontreiniging piekt.

Een hittegolf kan tot uiteenlopende aandoeningen leiden:

  • een verhoogd risico op hart- en longaandoeningen;
  • hittekramp: door uitdroging en zoutverlies (vaak na inspanning);
  • huiduitslag: kleine, rode, jeukende papeltjes;
  • zwelling van de enkels: door het ophouden van vocht en een uitzetting van de bloedvaten (vasodilatatie);
  • flauwvallen: flauwvallen door uitdroging, hartziekte, medicatie, vasodilatatie;
  • uitputting: malaise, misselijkheid, braken, koorts (37-40°C) door uitdroging en zoutverlies;
  • hitteslag: de temperatuurregeling van het lichaam faalt, verwardheid, desoriëntatie, convulsies, bewusteloosheid, droge huid en koorts tot > 40°C. Dit is een medische urgentie die snel kan leiden tot overlijden.

Kijk uit voor risicosymptomen:

  • zwaktegevoel
  • duizeligheid
  • kortademigheid
  • braken
  • toenemende verwardheid

En onderneem snel actie:

  • koel ouderen en kinderen zo snel mogelijk af;
  • geef geen aspirine of paracetamol, dit kan de toestand verergeren;
  • herstel de vochtbalans geleidelijk.

Gezond verstand

Eigenlijk is de zorg tijdens een hittegolf een kwestie van gezond verstand. De meeste hulpverleners herkennen de alarmsymptomen en ondernemen van nature de juiste actie. De snelheid waarmee problemen zich voordoen, kan echter verrassend zijn. Vooral bij de groep zorgbehoevende ouderen vormt een hittegolf een niet te onderschatten gezondheidsrisico. Het is dus niet overbodig om iedereen op tijd op het gevaar te wijzen en op een kordate manier op te treden.

Bronnen:

  • Heatwave: supporting vulnerable people before and during a heatwave, advice for health and social care professionals, NHS
  • Heatwave: looking after yourself and others during hot weather – the latest advice, NHS
  • Folia pharmacotherapeutica: chronische medicatie bij hittegolf, BCFI 2008
  • Folia pharmacotherapeutica: hitteslag, BCFI 2008