Robotchirurgie in ons ziekenhuis laat hart- en urologische patiënten sneller naar huis gaan. Een grote meerwaarde in COVID-tijden.

17 december 2021
door Kathleen Vermeulen

De COVID-druk op de ziekenhuizen is al een tijdje heel groot wat maakt dat heel wat ingrepen uitgesteld werden. Gelukkig gebruiken de urologen en hartchirurgen van Imelda de operatierobot jaarlijks voor zo’n 200 operaties waardoor de druk op de bedbezetting voor een deel afneemt. Door het gebruik van de robot moeten patiënten minder lang in het ziekenhuis verblijven en herstellen ze sneller, wat in COVID-tijden zeker een zegen is. Ook voor de overige patiënten die niet met de operatierobot geopereerd kunnen worden.

Sinds de introductie van robotchirurgie begin jaren 2000 is de dienst Urologie in Bonheiden hierin steeds een hoofdrolspeler geweest. Bijna alle grote centra in België beschikken over een operatierobot waar niet alleen urologie, maar ook hartchirurgie, gynaecologie, abdominale heelkunde, … gebruik van maken. “In 2014 werd robotchirurgie geïntroduceerd in ons ziekenhuis met sindsdien niet alleen een forse groei van het aantal ingrepen, maar ook de indicaties waarvoor de robot kan worden gebruikt en het aantal urologen die hiervan gebruik maken. De laatste jaren is er sinds de uitbreiding van de dienst Urologie een groei tot 175 robotische ingrepen per jaar,” vertelt dokter Thibault Meert, uroloog.

Nadat urologie startte met de operatierobot, werd in 2015 ook een cardiaal robotprogramma opgestart in Imelda. In de eerste jaren werden eenvoudige casussen geselecteerd waardoor de hartchirurgen met een minimaal risico voor de patiënt hun ervaring konden opbouwen. Door de goede resultaten en goede communicatie met andere verwijzende cardiologen is hun aantal robotisch uitgevoerde ingrepen stelselmatig gestegen over de laatste jaren. De eerste jaren hadden ze gemiddeld een twintigtal ingrepen. Het laatste jaar groeiden ze naar 50 ingrepen per jaar.

Soort operaties

Zowel urologie als hartchirurgie hebben specifieke operaties waarbij ze de robot gebruiken. Bij urologie is de meest uitgevoerde robotische ingreep die voor prostaatkanker. Maar ook bij nierkanker wordt er gebruikt gemaakt van de robot. “We kunnen met robotchirurgie de patiënten heel wat pijn besparen en zorgen ook voor een betere nierfunctie na de ingreep door een gedeeltelijke wegname, iets wat eveneens een impact heeft op de overleving van de patiënt op lange termijn.”, aldus dokter Meert.

“Een volledige verwijdering van de blaas en prostaat bij blaaskanker, met nadien het aanleggen van een stoma of vervangblaas, blijft nog steeds een ingreep met mogelijks heel wat complicaties. Door de ingreep nu robotisch uit te voeren zien we vooral een verkorting van de opnameduur van 10 à 14 dagen naar 5 à 7 dagen. Patiënten zijn ondanks de risicovolle chirurgie toch snel mobiel en gemotiveerd om terug naar huis te gaan.” zegt dokter Meert.

Wat hartchirurgie betreft, worden complexe kransaderproblemen, voornamelijk het overbruggen van de bloedvaten op de voorzijde van het hart, met de robot geopereerd. Naar de toekomst toe zijn er voor hartchirurgie nog heel wat mogelijkheden. “Op dit ogenblik wordt het merendeel van onze klepoperaties via minimaal invasieve technieken geopereerd. Via onze videoscopisch geassisteerde technieken kunnen we met zeer kleine incisies deze ingreep uitvoeren. Indien verdere technologische ontwikkeling zou toelaten om met de robot nog minder incisies te moeten maken, kunnen we ook hier robotische chirurgie toepassen. We kijken dus met veel enthousiasme naar de toekomst en wanneer we een meerwaarde kunnen creëren zullen we dit zeker verder ontwikkelen.” vertelt dokter Herbert De Praetere, hartchirurg.

Voordelen

“Als je robotchirurgie vergelijkt met de klassieke ‘open’ chirurgie zijn er toch een aantal grote voordelen verbonden aan het opereren met de robot,” zegt dokter De Praetere.

“Ten eerste zien we de duur op intensieve zorgen sterk gereduceerd. Onze patiënten worden in de eerste uren na de ingreep reeds verlost van hun beademingstoestel. De dag na de operatie gaan de patiënten naar de gewone afdeling en kan er direct gestart worden met hun revalidatie. Bij ontslag zijn alle patiënten zelfredzaam, dit wil zeggen dat ze zelfstandig kunnen wandelen, fietsen en twee verdiepen trappen doen.

Gemiddeld gaan de patiënten drie à vier dagen na de ingreep naar huis, wat ook direct het tweede voordeel is. De duur in het ziekenhuis vermindert gemiddeld met twee tot drie dagen. Hier zit dan ook duidelijk het grootste verschil met een klassieke ingreep. Na drie weken zien we de patiënt op de raadpleging en moeten we vaststellen dat de eerste fase van het herstel vaak vlotter verloopt. Wat de pijnklachten betreft, zien we voornamelijk een ander verloop. De eerste twee dagen na de ingreep hebben de patiënten nog pijnstilling nodig waarna alles zeer snel opklaart en bij ontslag is er bijna geen pijnstilling meer nodig,” zegt dokter De Praetere.

“Ondanks de technologische vooruitgang en de forse investering van een robotsysteem, blijft de kost voor de patiënt dezelfde als voor een ander type ingreep. De ingreep voor prostaatkanker is een terugbetaalde ingreep. Voor de andere type ingrepen wordt de kostprijs door het ziekenhuis en het artsenkorps gefinancierd. Dit doen we omdat we geloven in de meerwaarde voor onze patiënten,” vult dokter Meert aan.

“Een laatste voordeel is de minimale druk op de beddenbezetting. Zeker in tijden van COVID waar opnamecapaciteit een groot probleem is, blijft robotchirurgie zijn nut bewijzen. Deze techniek laat toe om de totale opnameduur zoveel mogelijk te beperken zodat enerzijds de druk op het ziekenhuis minder wordt en anderzijds meer patiënten kunnen worden geholpen zonder impact op de zorg voor COVID-patiënten.” besluit dokter Meert.