Europese dag van de Rechten van de Patiënt

18 april 2019
door Kathleen Vermeulen


18 april is de Europese Dag van de Patiëntenrechten. Sinds 2002 beschikt België over een wet betreffende de rechten van de patiënt. Deze wet omschrijft de noodzakelijke kenmerken van de relatie tussen patiënt en zorgverlener en wil hiermee de kwaliteit van de gezondheidszorg garanderen. We sommen de Rechten van de Patiënt graag even voor jou op.

1. De zorgverlener biedt je kwalitatieve zorg

Elke patiënt ontvangt volgens zijn behoeften de best mogelijke zorg in functie van de medische kennis en de beschikbare technologie. De zorg wordt verstrekt met respect voor de menselijke waardigheid en de autonomie van de patiënt zonder dat er onderscheid wordt gemaakt naar sociale klasse, seksuele geaardheid of filosofische overtuiging.


2. Als patiënt kies je vrij je zorgverlener

In principe kan elke patiënt zelf bepalen van wie hij zorgen ontvangt. Deze vrije keuze kan echter in sommige gevallen beperkt worden door de wet of omstandigheden die eigen zijn aan de organisatie waar de zorgen worden verleend, bv.: aanwezigheid van maar 1 specialist in het ziekenhuis, shiften van verpleegkundigen, spoedeisende hulp, …


3. De zorgverlener geeft je duidelijke informatie

Als patiënt heb je recht op alle informatie die nodig is om inzicht te krijgen in je gezondheidstoestand en de vermoedelijke evolutie hiervan. Je kan je hiervoor laten bijstaan door een vertrouwenspersoon of vragen om de informatie aan de vertrouwenspersoon mee te delen. Je kan als patiënt ook kiezen om de informatie niet te vernemen, behalve wanneer het niet meedelen van de informatie ernstig nadeel voor je gezondheid of deze van anderen kan opleveren, bv. bij een besmettelijke ziekte. Ook de zorgverlener kan in bepaalde gevallen kiezen om informatie niet mee te delen, namelijk indien hij oordeelt dat ze op dat ogenblik een ernstig nadeel voor de gezondheid van een patiënt zou meebrengen, bv. ernstige diagnose bij patiënt met zelfmoordgedachten. De gevoelige informatie kan dan eventueel aan de vertrouwenspersoon worden meegedeeld.


4. Je hebt de vrijheid om al dan niet toe te stemmen in een voorgestelde behandeling

Vooraleer een behandeling wordt opgestart dient de zorgverlener de vrije toestemming te verkrijgen van de voldoende geïnformeerde patiënt. Het is niet altijd noodzakelijk dat deze geïnformeerde toestemming schriftelijk wordt vastgelegd. Je kan als patiënt dus ook de behandeling weigeren of je eerder gegeven toestemming opnieuw intrekken. Voor het geval je je als patiënt zou bevinden in een gezondheidstoestand die verhindert je wil uit te drukken, bv.: bij coma, degeneratieve mentale aandoening, kan je op voorhand een wilsverklaring laten opstellen waarin je weigert of toestemt in een aantal mogelijk nodige toekomstige tussenkomsten.


5. Je kan van de zorgverlener de informatie krijgen of hij of zij verzekerd is en gemachtigd is zijn/haar beroep uit te oefenen

De patiënt kan aan de zorgverlener vragen of hij al dan niet beschikt over een verzekeringsdekking en informeren naar zijn vergunnings- of registratiestatus.


6. Je kan rekenen op een zorgvuldig bijgehouden patiëntendossier met de mogelijkheid tot inzage of afschrift

De zorgverlener heeft van elke patiënt een zorgvuldig bijgehouden patiëntendossier. Indien je als patiënt van zorgverlener verandert, kan je vragen om het patiëntendossier over te dragen om de continuïteit van de zorg te waarborgen. Je kan als patiënt ook een schriftelijke aanvraag doen om je patiëntendossier in te kijken of een afschrift te verkrijgen. De zorgverlener heeft 15 dagen tijd om het dossier voor te leggen of een afschrift te bezorgen of ter beschikking te stellen. Na het overlijden van een patiënt hebben nabestaanden enkel nog een onrechtstreeks en beperkt inzagerecht via een door hen aangewezen zorgverlener, bijv. de huisarts, en kan er geen kopie van het dossier meer verkregen worden.


7. De zorgverlener respecteert jouw privacy

Elke patiënt heeft recht op bescherming van zijn persoonlijke levenssfeer bij iedere tussenkomst van de zorgverlener en zeker wat betreft de informatie die verband houdt met zijn gezondheid. Behoudens akkoord van de patiënt kunnen bij de zorg, behandelingen, onderzoeken, … enkel die personen aanwezig zijn die op professioneel vlak nodig zijn.


8. Indien je van oordeel bent dat je patiëntenrechten niet gerespecteerd zijn heb je recht om klacht neer te leggen bij de ombudsdienst.

Je kan onze ombudsvrouw, Ilse Creemers, bereiken via email of 015 50 50 15. Meer info over de ombudsdienst vind je hier.


Wil je alles nog eens rustig nalezen? Op de website van de overheid vind je de brochure over patiëntenrechten terug.